Nhìn lại năm 2020, Việt Nam đã phải trải qua một năm thiê;n tai khốc liệt chưa từng có. Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiê;n tai, năm 2020 đã xảy ra 16/22 loại hình thiê;n tai trê;n phạm vi cả nước, trong đó có 14 cơn bão và 01 áp thấp nhiệt đới. Đặc biệt, thời điê;̉m từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 11/2020 (tức chỉ trong 2 tháng), khu vực duyê;n hải miền Trung đã phải hứng chịu 9 cơn bão và 01 áp thấp nhiệt đới với cường độ rất mạnh, đạt mức kỷ lục (tương đương năm 1970). Trong đó, cơn bão số 9 (Molave) đã đạt đến cấp siê;u bão và được đánh giá mạnh nhất trong 20 năm trở lại đây.
Ảnh hưởng dồn dập của các cơn bão kết hợp với hình thái thời tiết cực đoan đã gây mưa lớn dị thường trê;n phạm vi rộng. Năm 2020 có 265 trận dông, lốc sét, mưa lớn diê;̃n ra trê;n 49 tỉnh, thành phố, trong đó phải kê;̉ đến đợt mưa lũ lớn lịch sử trong tháng 10 với lượng mưa cao ngang mốc lịch sử 20 năm trước, khiến nhiều tỉnh miền Trung (Quảng Bình, Huế, Quảng Trị) chìm trong biê;̉n nước trong gần một tháng. Bê;n cạnh đó có 20 trận lũ quét, sạt lở đất; 90 trận động đất. Tình trạng “bão chồng bão,”“lũ chồng lũ” đã dẫn đến tình trạng ngập lụt trê;n diện rộng và gây sạt lở nghiê;m trọng tuyến biê;̉n dọc miền Trung. Cao điê;̉m là vào ngày 12/10 và 19/10 đã có trê;n 317 nghìn hộ (1,2 triệu nhân khẩu) tại 07 tỉnh miền Trung bị ngập lụt, có điê;̉m ngập từ 5-9m trong thời gian kéo dài gần nửa tháng.
Khác với quy luật nhiều năm, xâm nhập mặn mùa khô 2019-2020 tại đồng bằng sông Cửu Long đã diê;̃n ra gay gắt, xuất hiện sớm hơn so với trung bình nhiều năm gần 3 tháng, kéo dài hơn 2-2,5 lần so với mùa khô 2015-2016. Độ mặn ở một số cửa sông thuộc khu vực này liê;n tục duy trì ở mức đỉnh suốt từ tháng 2 đến tháng 5; chiều sâu xâm nhập mặn vượt lịch sử năm 2016. Ngược lại, một số địa phương thuộc khu vực Trung Bộ, Tây Nguyê;n phải đối mặt với tình trạng hạn hán với mực nước xuống mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc so với cùng thời kỳ. Lưu lượng dòng chảy trung bình trê;n phần lớn các sông phổ biến ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 20-65%, một số nơi thiếu hụt trê;n 75%. Hạn hán đặc biệt xảy ra gay gắt tại các tỉnh từ Phú Yê;n đến Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông.
Mặc dù công tác phò;ng ngừa, ứng phó được các cấp, các ngành và người dân chủ động thực hiện song thiê;n tai khốc liệt và dị thường vẫn gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống và sản xuất của hàng triệu người dân trong cả nước. Theo số liệu của Ban chỉ đạo phòng chống thiê;n tai quốc gia, năm 2020, thiê;n tai đã làm 357 người chết và mất tích, 3.429 nhà sập và 333.084 nhà bị hư hại, tốc mái; trê;n 198.000 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 52.000 con gia súc, 4,1 triệu con gia cầm bị chết, cuốn trôi... Tổng thiệt hại về kinh tế gần 40.000 tỷ đồng. Riê;ng mưa lũ lớn lịch sử xảy ra tại khu vực Trung Bộ trong tháng 9 và 10/2020 đã khiến 267 người chết và gây thiệt hại 35.808 tỷ đồng. Bê;n cạnh những thiệt hại về vật chất, thiê;n tai còn làm ảnh hưởng môi trường sống, sức khỏe, sản xuất và đời sống của nhân dân, cản trở giao thương, làm gián đoạn việc cung cấp dịch vụ thiết yếu tại nhiều khu vực.
Ảnh hưởng dồn dập của các cơn bão kết hợp với hình thái thời tiết cực đoan đã gây mưa lớn dị thường trê;n phạm vi rộng. Năm 2020 có 265 trận dông, lốc sét, mưa lớn diê;̃n ra trê;n 49 tỉnh, thành phố, trong đó phải kê;̉ đến đợt mưa lũ lớn lịch sử trong tháng 10 với lượng mưa cao ngang mốc lịch sử 20 năm trước, khiến nhiều tỉnh miền Trung (Quảng Bình, Huế, Quảng Trị) chìm trong biê;̉n nước trong gần một tháng. Bê;n cạnh đó có 20 trận lũ quét, sạt lở đất; 90 trận động đất. Tình trạng “bão chồng bão,”“lũ chồng lũ” đã dẫn đến tình trạng ngập lụt trê;n diện rộng và gây sạt lở nghiê;m trọng tuyến biê;̉n dọc miền Trung. Cao điê;̉m là vào ngày 12/10 và 19/10 đã có trê;n 317 nghìn hộ (1,2 triệu nhân khẩu) tại 07 tỉnh miền Trung bị ngập lụt, có điê;̉m ngập từ 5-9m trong thời gian kéo dài gần nửa tháng.
Khác với quy luật nhiều năm, xâm nhập mặn mùa khô 2019-2020 tại đồng bằng sông Cửu Long đã diê;̃n ra gay gắt, xuất hiện sớm hơn so với trung bình nhiều năm gần 3 tháng, kéo dài hơn 2-2,5 lần so với mùa khô 2015-2016. Độ mặn ở một số cửa sông thuộc khu vực này liê;n tục duy trì ở mức đỉnh suốt từ tháng 2 đến tháng 5; chiều sâu xâm nhập mặn vượt lịch sử năm 2016. Ngược lại, một số địa phương thuộc khu vực Trung Bộ, Tây Nguyê;n phải đối mặt với tình trạng hạn hán với mực nước xuống mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc so với cùng thời kỳ. Lưu lượng dòng chảy trung bình trê;n phần lớn các sông phổ biến ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 20-65%, một số nơi thiếu hụt trê;n 75%. Hạn hán đặc biệt xảy ra gay gắt tại các tỉnh từ Phú Yê;n đến Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông.
Mặc dù công tác phò;ng ngừa, ứng phó được các cấp, các ngành và người dân chủ động thực hiện song thiê;n tai khốc liệt và dị thường vẫn gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống và sản xuất của hàng triệu người dân trong cả nước. Theo số liệu của Ban chỉ đạo phòng chống thiê;n tai quốc gia, năm 2020, thiê;n tai đã làm 357 người chết và mất tích, 3.429 nhà sập và 333.084 nhà bị hư hại, tốc mái; trê;n 198.000 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 52.000 con gia súc, 4,1 triệu con gia cầm bị chết, cuốn trôi... Tổng thiệt hại về kinh tế gần 40.000 tỷ đồng. Riê;ng mưa lũ lớn lịch sử xảy ra tại khu vực Trung Bộ trong tháng 9 và 10/2020 đã khiến 267 người chết và gây thiệt hại 35.808 tỷ đồng. Bê;n cạnh những thiệt hại về vật chất, thiê;n tai còn làm ảnh hưởng môi trường sống, sức khỏe, sản xuất và đời sống của nhân dân, cản trở giao thương, làm gián đoạn việc cung cấp dịch vụ thiết yếu tại nhiều khu vực.
Nguồn: Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiê;n tai
Bê;n cạnh yếu tố khách quan là do biến đổi khí hậu thì những thiệt hại trê;n còn xuất phát từ những yếu tố chủ quan, những vấn đề còn tồn tại cần khắc phục như: (1) Mức độ quan tâm của chính quyền và người dân một số nơi vẫn còn hạn chế nê;n chưa đề ra giải pháp cũng như đầu tư thích đáng cho công tác phòng chống thiê;n tai. (2) Hệ thống tổ chức bộ máy phòng chống thiê;n tai và tìm kiếm cứu nạn hầu hết là kiê;m nhiệm, hoạt động thiếu tính chuyê;n nghiệp, thiếu trang thiết bị chuyê;n dùng, công cụ hỗ trợ theo dõi, giám sát chỉ đạo điều hành,... dẫn đến năng lực theo dõi giám sát thiê;n tai, cứu hộ, cứu nạn còn hạn chế, lúng túng, bị động trong ứng phó, khắc phục hậu quả đối với tình huống thiê;n tai lớn, trê;n diện rộng; (3) Mức độ đầu tư cho phòng chống thiê;n tai (đê; điều, hồ đập, khu neo đậu tàu thuyền,…), sở hạ tầng công cộng và nhà dân còn hạn chế nê;n chưa đủ sức chống chịu với diê;̃n biến bão, lũ vừa qua; (4) Nhiệm vụ phòng chống thiê;n tai trong các chương trình, đề án, dự án, xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà dân còn chưa được quan tâm đúng mức, nhiều công trình hồ chứa thủy điện chưa chấp hành các quy định về đảm bảo an toàn trong xây dựng và chưa tuân thủ đầy đủ quy trình vận hành, dẫn đến không đảm bảo an toàn hoặc làm gia tăng rủi ro thiê;n tai. (5) Ứng dụng khoa học cô;ng nghệ trong lĩnh vực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát, phân tích thiê;n tai, công cụ hỗ trợ chỉ đạo điều hành và cứu hộ cứu nạn còn đang hạn chế, nhất là đối với loại hình thiê;n tai lũ quét, sạt lở đất, khiến cho công tác dự báo chưa chính xác, việc cảnh báo còn rộng, chưa cụ thê;̉. (6) Việc quan tâm đầu tư cũng như đào tạo, nâng cao năng lực cộng đồng, truyền thông ở cấp cơ sở đê;̉ thực hiện phương châm “4 tại chỗ” còn rất hạn chế dẫn đến hiệu quả chưa cao khi có tình huống xảy ra, nhất là trong các tình huống thiê;n tai lớn.
Bước sang năm 2021, tình hình thiê;n tai vẫn đang tiếp tục diê;̃n biến phức tạp, khó lường. Theo số liệu thống kê; của Tổng cục phòng chống thiê;n tai, chỉ trong 5 tháng đầu năm (tính đến ngày 18/5/2021), cả nước đã xảy ra 37 trận động đất nhẹ, 83 trận mưa đá, dông lốc, sét. Riê;ng trong tháng 05/2021, đã xảy ra 50 trận dông lốc, sét rải rác tại 25 tỉnh/thành phố trê;n cả nước; 05 đợt không khí lạnh, gió mùa đông bắc trong đó đợt rét đậm, rét hại mạnh nhất từ ngày 07-13/01/2021; 07 trận mưa lớn, lũ cục bộ, trong đó 02 trận lũ ống, lũ quét và 13 vụ sạt lở bờ sông. Thiê;n tai từ đầu năm đã khiến 19 người chết, 26 người bị thương; 46 nhà sập đổ hoàn toàn, 3.988 nhà bị hư hỏng, tốc mái, di dời khẩn cấp; gần 3.900 gia súc, gia cầm bị chết; trê;n 30.800 ha lúa, rau màu và 203 ha cây ăn quả bị thiệt hại; gần 1.500m đường giao thông sạt lở; 15.600 m3 đất đá, bê; tông. Ước tính giá trị thiệt hại khoảng 112 tỷ đồng.
Dự báo về tình hình thiê;n tai các tháng còn lại của năm 2021, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia (thuộc Bộ Tài nguyê;n và Môi trường) cho biết, có khả năng xuất hiện khoảng 12-14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trê;n khu vực biê;̉n Đông, trong đó 5-7 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Trong mùa mưa lũ năm 2021, đỉnh lũ trê;n các lưu vực sông khu vực Bắc Bộ phổ biến ở mức báo động 1 và báo động 2, cao hơn năm 2020. Lũ trê;n các hệ thống sông tiếp tục dự báo diê;̃n biến phức tạp, nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất trê;n các sông suối nhỏ, vùng thượng lưu các sông; ngập úng tại các thành phố và các khu đô thị. Nguy cơ lũ quét và sạt lở đất xuất hiện sớm tại vùng núi khu vực Tây Bắc và Việt Bắc; ngập úng tại các đô thị do mưa lớn cục bộ. Nguy cơ xảy ra hạn hán cục bộ và xâm nhập mặn tại các tỉnh ven biê;̉n Trung Bộ, đặc biệt tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuận….
Ảnh minh họa
Trước những dự báo trê;n, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng, chống thiê;n tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2021 được tổ chức vào ngày 04/6/2021, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê; Văn Thành nhận định nguy cơ xảy ra thiê;n tai ngày càng gia tăng và bất thường hơn, gây thiệt hại ngày càng nghiê;m trọng tới sản xuất kinh doanh của cả nền kinh tế và tính mạng của người dân.
Từ những bài học kinh nghiệm rút ra trong năm 2020, với yê;u cầu đặt ra vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa phò;ng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiê;n tai được toàn diện hơn, Phó Thủ tướng Chính phủ yê;u cầu các bộ, ngành địa phương cần chủ động chuẩn bị kịch bản ứng phó thiê;n tai năm 2021 đồng thời đưa ra một số nhóm giải pháp chủ yếu.
Đối với các cơ quan Trung ương, cần tập trung nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát thiê;n tai, bảo đảm kịp thời, chính xác. Các lực lượng làm công tác phò;ng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiê;n tai từ Trung ương tới địa phương tiếp tục tăng cường trang thiết bị. Bê;n cạnh đó, ưu tiê;n bố trí ngân sách, tập trung xử lý dứt điê;̉m các công trình trọng điê;̉m về đê; điều, nhất là các tuyến đê; xung yếu, các công trình chống sạt lở bờ sông, bờ biê;̉n; xây dựng bản đồ phân bổ dân cư ở các khu vực có nguy cơ; từng bước chuyê;̉n đổi nghề cho người dân ở các khu vực nguy hiê;̉m; phát triê;̉n khoa học - cô;ng nghệ và thúc đẩy hợp tác quốc tế về phò;ng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiê;n tai. Trong từng tình huống thiê;n tai và tìm kiếm cứu nạn cụ thê;̉, phải theo dõi chặt chẽ diê;̃n biến, dự báo đúng tình hình, chỉ đạo ứng phó kịp thời; khắc phục khẩn trương, có hiệu quả với mục tiê;u giảm thiệt hại về người và “lấy sự an toàn của người dân làm thước đo cho kết quả hoạt động của phòng, chống thiê;n tai”, bảo vệ tính mạng người dân là đặt lê;n hàng đầu.
Giao nhiệm vụ cụ thê;̉ cho từng bộ, ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ yê;u cầu Bộ Nô;ng nghiệp và Phát triê;̉n nông thôn giữ vai trò cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo, chịu trách nhiệm điều phối chung. Cục Cứu hộ, cứu nạn (thuộc Bộ Quốc phòng) giữ vai trò tham mưu đê;̉ điều động lực lượng, phương tiện, trong đó xác định lực lượng quân đội là lực lượng chủ công tuyến đầu khi có tình huống xảy ra. Bộ Công an sẵn sàng huy động lực lượng tham gia ứng phó. Bộ Tài nguyê;n và Môi trường thực hiện tốt công tác dự báo, cảnh báo thiê;n tai, bảo đảm kịp thời, chính xác. Còn lại các Bộ: Giao thông vận tải, Xây dựng, Công Thương, Y tế, Thông tin và Truyền thông và các Bộ, ban, ngành Trung ương theo chức năng, nhiệm vụ, sẵn sàng các kịch bản đê;̉ kịp thời ứng phó với các tình huống xảy ra.
Đối với các địa phương, giữ vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định trong tổ chức phòng, chống thiê;n tai, tìm kiếm cứu nạn; tiếp tục phát huy tối đa phương châm“4 tại chỗ”, ứng phó kịp thời, hiệu quả, đặc biệt là xây dựng kịch bản ứng phó trong tình hình dịch Covid-19 diê;̃n biến phức tạp.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp trê;n sẽ giúp Việt Nam ứng phó tốt với thiê;n tai diê;̃n ra và giảm thiê;̉u thiệt hại về người và vật chất, đê;̉ xây dựng một cộng đồng an toàn trước thiê;n tai./.
ThS. Trần Ngọc Tú - ThS.Võ Văn Khoa
Học viện Chính trị Đà Nẵng
Học viện Chính trị Đà Nẵng
Máy đánh bạc website giải trí